Zeldzame kippenziektes

Net als mensen voelen ook kippen zich soms niet lekker en hebben dan een beetje extra liefde en zorg van u (hun eigenaar) nodig. Wanneer u kippen heeft zult u zeker eens een hen met zelfmedelijden aantreffen. Kippen houden het niet verborgen wanneer ze zich niet lekker voelen en u zult doorgaans dus ook snel weten waneer er iets aan de hand is.

A brood of Plymouth Rock chickens free ranging in search for some grubs

Plymouth Rock krielen op zoek naar wat slakken om te eten

Er zijn een paar ziektes die bij kippen voorkomen. We zullen deze kippenziektes in dit hoofdstuk aan bod laten komen en de symptomen op een rijtje zetten.

Coccidiose

Coccidiose wordt veroorzaakt door een microscopisch parasitair organisme dat zich hecht aan de darmwand. De darmwand raakt beschadigd en dit kan hevige pijn veroorzaken. Wanneer deze aandoening onbehandeld blijft kan dit dodelijk zijn omdat het de spijsvertering van de vogel aantast. De meeste kippenfokker met een goede reputatie vaccineren hun kippen hiertegen voordat ze ze verkopen.

Symptomen

Diarree met bloed
Gewichtsverlies
Kippen zien eruit alsof ze zich niet goed voelen
Verminderde eiproductie

Behandeling

Voor behandeling wordt gebruik gemaakt van een anti-coccodiose middel zoals coccidiostatica dat de coccodiose uitroeit. Een behandeling met antibiotica kan noodzakelijk zijn vanwege verstoring van de darmflora veroorzaakt door de coccodiose. De ren van uw kippen dient eveneens te worden behandeld om herbesmetting te voorkomen. Wanneer u een mobiele ren heeft kunt u het dagelijks naar een nieuw stuk grond verplaatsen. Wanneer dit niet mogelijk is zult u de grond moeten desinfecteren met bijvoorbeeld Nettex bodem ontsmettingspoeder.

Als u het vermoeden heeft dat uw kippen coccidiose hebben, neem dan contact op met uw dierenarts.

Mycoplasma

Mycoplasma is een bacterie (uniek omdat het om de celmembraan geen celwand heeft). Er zijn veel variëteiten maar bij kippen komt mycoplasma gallisepticum het meest voor. Mycoplasma veroorzaakt ademhalingsproblemen en kan dodelijk zijn, hoewel vogels er vaak van genezen. Als een vogel eenmaal besmet is zal het zijn hele leven drager zijn en bij een verlaagde weerstand zal de infectie weer opkomen. Dit houdt ook in dat wanneer u een kip in uw toom heeft die drager is, deze kip nieuwe kippen met een zwak immuunsysteem kan besmetten. Zij zullen misschien niet herstellen. Wilde vogels kunnen de ziekte verspreiden waardoor vrije uitloopkippen een grotere kans hebben om met de ziekte in contact te komen.

Symptomen

Hoesten
Niezen
Loopneus (snavel)
Vocht of kleine bultjes in de ooghoeken
Gezwollen gezicht
Verminderde eiproductie
Zoet ruikende adem

Mycoplasma is zeer besmettelijk en kan uren overleven op voederbakken, drinkbakken en kleding.

Behandeling

Behandeling bestaat uit een antibioticakuur. Wanneer u het vermoeden heeft dat uw kippen mycoplasma hebben, neem dan contact op met uw dierenarts.

Colibacillose

Colibacillose is bacteriële infectie veroorzaakt door E.coli. Dit resulteert vaak in een infectie van de bovenste luchtwegen en kan fataal zijn hoewel de meerderheid van de kippen zal herstellen. Colibacillose treft voornamelijk jonge vogels (5-6 weken) maar ook oudere vogels kunnen de infectie oplopen.

Symptomen

Hoesten
Niezen
Lusteloosheid
Bolle veren
Zware ademhaling
Verminderde eetlust

Wanneer u een van bovenstaande symptomen waarneemt, neem dan contact op met uw dierenarts voor meer advies over de behandeling van de vogel.

Behandeling

Behandeling bestaat uit een antibioticakuur.

Pluimveecholera

Pluimveecholera (Fowl cholera) is a bacteriële infectie. De infectie kan chronisch zijn. Dit houdt in dat de infectie mild is en de vogel volledig zal herstellen maar het voor de rest van zijn leven bij zich zal dragen. Vogels kunnen echter ook worden getroffen door acute cholera waaraan het dier snel zal sterven, soms nog voordat er symptomen zichtbaar zijn. Knaagdieren kunnen deze ziekte verspreiden en de belangrijkste voorzorgsmaatregel die uw tegen pluimveecholera kunt treffen is dan ook het in de hand houden van de knaagdierpopulatie. Sommige pluimveehouders kiezen ervoor om elke vogel die met de bacterie is besmet te ruimen om te voorkomen dat de ziekte zich verder verspreidt.

Symptomen

Acuut:

Plotselinge dood
Slijm dat uit de snavel loopt Chronisch:
Gezwollen lellen
Gezwollen gewrichten
Verdraaide nek

Wanneer u een van bovenstaande symptomen waarneemt, neem dan meteen contact op met uw dierenarts.

Behandeling

Tetracycline. Eenmaal besmet zal de kip echter levenslang drager zijn.

Kippenpokken

Kippenpokken worden veroorzaakt door een virus. Het wordt verspreid door bijtende insecten, via de lucht of door een wond op de huid. Het is doorgaans niet dodelijk maar kan wel pijn veroorzaken bij uw kippen. Er bestaat een 'natte' en een 'droge' variant, waarvan de laatst genoemde het meest voorkomt. Vogels die lijden aan de 'natte' variant kunnen stikken en sterven. Kippenpokken zijn makkelijk te herkennen maar kunnen niet echt worden behandeld. Er bestaat een vaccin tegen dit virus maar omdat het niet dodelijk is zijn pluimveehouders meestal niet bereid deze uitgave te doen.

Symptomen

Wratten en/of korsten op kam en lellen
Kaasachtige substantie in mond en keel (enkel bij de 'natte' variant)
Verminderde eiproductie
Verminderde eetlust

Behandeling

Er is geen gerichte behandeling beschikbaar. De ziekte heeft een verloop van drie tot vijf weken. Voedingssupplementen zoals appelcider-azijn of een vitamine booster dragen bij aan het herstel van uw kippen. Als u het vermoeden heeft dat uw vogels kippenpokken hebben, neem dan voor advies contact op met uw dierenarts.

Infectieuze bronchitis

Infectieuze bronchitis (IB) is de meest voorkomende ademhalingsziekte bij kippen. De meeste hybriden zijn tegen verschillende varianten gevaccineerd. Als uw dieren zijn gevaccineerd hoeft u zich hierover als hobbyist dus niet echt zorgen te maken. IB is zeer besmettelijk. Met name jonge vogels (<5 weken) sterven aan deze ziekte. Oudere vogels herstellen meestal binnen 3-4 weken.

Symptomen

Kip ziet er slapjes uit
Verminderde eetlust
Hoesten
Niezen
Hijgen
Diarree
Waterige ontlasting
Kleinere, onregelmatig gevormde eieren met een zachte schaal

Als uw vogels (een van) bovenstaande symptomen hebben, neem dan voor advies contact op met uw dierenarts.

Behandeling

Zoals voor de meeste virale infecties geldt, is er ook voor IB geen specifieke behandeling beschikbaar. In sommige gevallen zal een dierenarts antibiotica voorschijven om andere infecties als gevolg van een verminderde weerstand te voorkomen. Net als bij kippenpokken kunnen voedingssupplementen zoals appelcider-azijn of een vitamine booster bijdragen aan het herstel van uw kip.

Infectieuze laryngotracheitis

Infectieuze laryngotracheitis is virusinfectie. Het is doorgaans niet dodelijk maar kan het wel zijn. Het sterftecijfer als gevolg van deze infectie ligt lussen de 10-20% maar kan oplopen tot 50%. De infectie houdt gemiddeld 6 weken stand. Hierna is een vogel echter voor de rest van zijn leven drager van het virus. Het virus kan lange tijd zonder zijn gastheer overleven maar kan makkelijk worden uitgeroeid met een desinfecteermiddel. Door uw kippenhok en ren regelmatig met een desinfecteermiddel te behandelen kunt u het risico op infectie met dit virus beperken.

Symptomen

Hoesten, soms wordt slijm of bloed opgehoest
Hijgen
Ademnood
Verminderde eiproductie
Vocht uit ogen en neusgaten

Als uw vogels (een van) bovenstaande symptomen hebben, neem dan voor advies contact op met uw dierenarts.

Behandeling

Er bestaat geen behandeling voor deze virale infectie. Uw dierenarts kan uw kip antibiotica voorschrijven om een tweede bacteriële infectie als gevolg van een verzwakt immuunsysteem te voorkomen.

Zure krop

Zure krop is een schimmelinfectie in de krop. De krop is een soort buidel aan het begin van de keel van een kip. De infectie zorg ervoor dat de kropwand dikker wordt en verstopt. Wanneer het niet wordt behandeld kan de kip door verhongering sterven. Zure krop komt meer voor bij vogels die nog in de groei zijn dan bij volwassen dieren. Het kan worden veroorzaakt door een gebrek aan vitamine A.

Symptomen

Slechte adem
Een volle krop die zich niet leegt
Gewichtsverlies
Kip ziet er lusteloos uit
Verminderde eiproductie

Behandeling

U kunt het beste met uw kip naar de dierenarts gaan. De dierenarts zal waarschijnlijk de krop legen en een anti-schimmelmiddel voorschrijven om de bacteriën in de krop onder controle te krijgen.

Buikvliesontsteking

Buikvliesontsteking bij hennen ontstaat wanneer de dooier die de eierstok verlaat terecht komt in de buikholte in plaats van de eileider. De infectie kan uitzaaien en uw kip erg ziek maken. Het loopt vaak verkeerd af omdat de symptomen pas zichtbaar worden wanneer uw kip bijna sterft. Wanneer het in een vroeg stadium wordt ontdekt kan een kip herstellen. Hoewel er vaak niets aan de kip te zien is zijn er een aantal signalen (hieronder weergegeven) die erop kunnen duiden dat uw kip buikvliesontsteking heeft.

Symptomen

Bleke kam en lellen
Kip ziet er niet gezond uit: gesloten ogen, stilzitten, futloos, geen interesse in omgeving of voer
Verminderde eiproductie
Verminderde eetlust
Houding zoals die van een pinguïn

Behandeling

Als het vroeg genoeg wordt opgemerkt kan het worden behandeld met antibiotica. Helaas wordt buikvliesontsteking bij kippen vaak te laat opgemerkt en sterft de kip.

Verzakte cloaca

Een verzakte cloaca houdt in dat het weefsel in de cloaca naar buiten komt. Dit gebeurt normaal gezien wanneer een kip een ei legt. Er is sprake van een verzakking wanneer het weefsel niet weer terug naar binnen gaat. Dit kan gebeuren wanneer een kip een uitzonderlijk groot ei legt of als een jonge hen een ei legt voordat ze volledig volgroeid is.

Symptomen

Rood weefsel dat zich buiten de cloaca van de hen begeeft

Behandeling

Verwijder de kip meteen uit de toom om te voorkomen dat de andere kippen haar zullen gaan pikken. In het beste geval zal het weefsel vanzelf weer naar binnen gaan maar in de meeste gevallen zal de kip daarvoor uw hulp nodig hebben. Zet uw kip in warm water en verwijder voorzichtig vuil of mest rond haar cloaca of op het weefsel buiten haar cloaca. Maak gebruik van vaseline om het weefsel voorzichtig terug in haar cloaca te duwen en behandel haar dan met een middel om de zwelling af te laten nemen. Houd uw hen een paar dagen gescheiden van de toom. U kunt haar het beste op een donkere plek houden zodat ze geen eieren zal leggen om alles een beetje tot rust te laten komen. Na een paar dagen kunt u haar weer bij de toom voegen. Houd haar in de gaten om te zien of er niet opnieuw een verzakking optreedt. Als u deze behandeling liever niet zelf uitvoert kunt u dit door een dierenarts laten doen.

Botulisme

Botulisme wordt veroorzaakt door een gifstof die wordt ingeslikt of ingeademd of via een wond het lichaam binnenkomt. De bacterie die het gif veroorzaakt komt bijvoorbeeld voor in rottende planten of dieren. Om de gifstof te produceren heeft een bacterie een bron van proteïne, een anaerobe (zonder zuurstof) en warme omgeving nodig. Het gif veroorzaakt musculoskeletale- en ademhalingsverlamming.

Symptomen

Verlamming van de poten, vleugels, nek, oogleden, gevolgd door de dood.

Behandeling

Verwijderen van het gif door het kippenhok en de ren te desinfecteren. De kip kan worden behandeld met selenium, vitamine A, D en E en antibiotica zoals chlortetracycline of bacitracine. Wanneer u het vermoeden heeft dat uw kip botulisme heeft, neem dan meteen contact op met uw dierenarts.